EVALI to ostre uszkodzenie płuc, związane z wdychaniem związków chemicznych, które powstają w wyniku używania e-papierosów. Najczęściej jest to związane z podgrzewaniem w e-papierosach płynów zawierających kanabinoidy i inne często nieznane substancje psychoaktywne.
W Polsce użytkownikami e- papierosów jest ok 2% dorosłych. Wyniki badań ankiety przeprowadzonej wśród osób nieletnich w Polsce wskazują że po e- papierosy może sięgać nawet co czwarta osoba w wieku 16-19 lat
Od sierpnia 2019 r. (gdy odnotowano pierwszy przypadek tej choroby) do stycznia 2020 r na terenie Stanów Zjednoczonych odnotowano 2668 hospitalizacji związanych z EVALI. Z tego powodu zmarło tam w sumie 60 osób.
W Polsce do stycznia b.r. odnotowano już trzy przypadki, w których e-papierosy spowodowały ostre uszkodzenia płuc.
E papierosy są dostępne pod różną postacią. Najczęściej produkowane są na kształt długopisów, pendriveów. Bez względu na budowę, mechanizm działania e-papierosów jest taki sam. Nikotyna jest dostarczana do organizmu na skutek dostarczania pary. Para powstaje w trakcie podgrzewania płynu tzw e-liquidu, będącego płynną mieszaniną nikotyny i substancji pomocniczych, m. in. polepszaczy smaku i zapachu. Powstała para jest następnie inhalowana do płuc, trasportująć nikotynę.
Konsekwencje EVALI są zmienne i często zależą od osobniczo zróżnicowanej reakcji na waping.
Mogą to być:
– ostre eozynofilowe zapalenie płuc,
– włókniejące zapalenie płuc,
– lipoidalne (lipidowe) zapalenie płuc,
– rozlane uszkodzenie pęcherzyków płucnych, w tym także przebiegające z rozlanym krwotokiem pęcherzykowym,
– ARDS,
– alergiczne (nadreaktywne) zapalenie płuc,
– wielkokomórkowe śródmiąższowe zapalenie płuc
Leczenie uszkodzeń płuc wywołanych e-papierosami
Podstawową metodą leczenia EVALI jest opieka podtrzymująca. Jej celem jest utrzymanie parametrów życiowych pacjenta oraz zmniejszenie dolegliwości do czasu ustąpienia choroby. Leczenie może odbywać się z wykorzystaniem następujących leków:
-
kortykosteroidy – mają za zadanie zmniejszyć stan zapalny w płucach,
-
antybiotyki – podawane pacjentom, u których podejrzewa się infekcję bakteryjną jako przyczyną ostrego uszkodzenia płuc, do czasu otrzymania wyniku mikrobiologicznego,
-
leki przeciwwirusowe – podobnie, jak w przypadku terapii antybiotykami, znajdują zastosowanie, gdy podejrzewa się wirusową przyczyną ostrego uszkodzenia płuc.
EVALI jest chorobą wyleczalną. Spośród ponad 2800 przypadków tej choroby wykrytych w 2020 roku w USA, zgon stwierdzono u ok. 2.5% przypadków (u 68 pacjentów). Nowsze informacje pochodzące z danych epidemiologicznych zebranych na obszarze Kalifornii w październiku 2022 roku, potwierdzają zgon u 2% pacjentów, którzy zachorowali na EVALI (5 pacjentów z 249 przypadków choroby
Referencje:
-
Tehrani, H., Rajabi, A., Ghelichi- Ghojogh, M. et al. The prevalence of electronic cigarettes vaping globally: a systematic review and meta-analysis. Arch Public Health 80, 240 (2022).
-
Park-Lee E, Ren C, Cooper M, Cornelius M, Jamal A, Cullen KA. Tobacco Product Use Among Middle and High School Students — United States, 2022. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2022;71:1429–1435.
-
Materiały edukacyjne dla młodzieży oraz rekomendacje polityki zdrowotnej dotyczące wyrobów zawierających nikotynę opracował dr n. o zdr. Paweł Koczkodaj, Ministerstwo Zdrowia Warszawa 2021
-
Alarmujące wyniki badań: e-papierosy stały się nałogiem młodzieży [ostatni dostęp 21.12.2022 r.] https://brpd.gov.pl/2020/12/28/alarmujace-wyniki-badan-e-papierosy-staly-sie-nalogiem-mlodziezy/
-
Informacja na temat potencjalnych zagrożeń związanych ze stosowaniem elektronicznych papierosów – materiał opracowany przez Główny Inspektorat Sanitarny przy współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej, Warszawa październik 2019 r.
-
Zulfiqar H, Sankari A, Rahman O. Vaping Associated Pulmonary Injury [ostatni dostęp 21.12.2022 r.] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560656/
-
Winnicka L, Shenoy MA. EVALI and the Pulmonary Toxicity of Electronic Cigarettes: A Review. J Gen Intern Med. 2020
-
Outbreak of Lung Injury Associated with the Use of E-Cigarette, or Vaping, Products [ostatni dostęp 21.12.2022 r. https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/severe-lung-disease.html#overview]
-
E-cigarette, or Vaping Product, Use Associated Lung Injury (EVALI) [ostatni dostęp 21.12.2022 r.] https://www.yalemedicine.org/conditions/evali
-
E-cigarette, or Vaping, Associated Lung Injury (EVALI) California Brief Update October 1, 2022 [ostatni dostęp 27.12.2022 r.] https://www.cdph.ca.gov/Programs/CCDPHP/Pages/EVALI-Weekly-Public-Report.aspx?TSPD_101_R0=087ed344cfab2000324e79eb953507fdc8fc92706029ce61af9c0f09d51f7401155d2ad7be76ec6c083d96aa3014480091f651cd09cc089c02b893a81d41038ea3b84ad38a6e13be1d8a6b6588d12baf9da9cd01dde8b425ae979084beb5cff70b60a38c3aea2d035702509f95b4c83402cbc7b294fc3ea6
-
Blagev DP, Callahan SJ, Harris D, Collingridge DS, Hopkins RO, Eve JR, Waddoups L, Aston V, Brown S, Lanspa MJ. Prospectively Assessed Long-Term Outcomes of Patients with E-Cigarette- or Vaping-associated Lung Injury. Ann Am Thorac Soc. 2022 Nov;19(11):1892-1899.